کوه توچال (3962 متر) در رشته کوه البرز، یکی از رشتهکوههای اصلی ایران که از شمال تا شمال غرب استان تهران امتداد دارد، قرار دارد. توچال همچنین نام پیست اسکی است که در قله توچال واقع شده است.
وقتی آسمان صاف است، قله توچال از هر نقطه ای در تهران قابل مشاهده است و منظره زیبایی را برای شهر ایجاد می کند. دامنه جنوبی کوه توچال رو به کلان شهر تهران است و تمام شهر از قله آن نمایان می باشد. کوه توچال از توابع استان تهران محسوب می شود و بلندترین کوه نزدیک این شهر است. پیاده روی در دامنه این کوه زیبا یکی از هیجان انگیزترین کارهایی است که در تهران می شود انجام داد. تماشای منظره خیره کننده تهران، پایتخت بزرگ ایران، از بام تهران یکی از چیزهایی است که بازدید از توچال را به یک تجربه فوق العاده تبدیل می کند.
فتح قله توچال از مسیرهای متعدد امکان پذیر است. از میان این مسیرها، مسیرهای زیر متداولتر هستند:
دربند (مسیر قدیم و مسیر جدید)، درکه، دارآباد، پارک جمشیدیه و توچال.
خط تله کابین توچال به طول 7500 متر یکی از جاذبه های اصلی آن است. این تله کابین، یکی از طولانی ترین خطوط تله کابین در جهان است و به بازدیدکنندگان اجازه می دهد تا سواری طولانی بر فراز کوه داشته باشند و از مناظر زیبای آن لذت ببرند.
پیست اسکی توچال یکی دیگر از جاذبه های محبوب کوه توچال است که هر ساله پذیرای اسکی بازان زیادی است. از سال 1382 یک هتل کاملا مجهز و مدرن در نزدیکی پیست اسکی (هتل توچال) وجود دارد که تجربه اقامتی بی نظیر را به اسکی بازان می دهد.
تله کابین توچال
خط تله کابین از انتهای خیابان ولنجک در منطقه شمیران و 3 کیلومتری میدان تجریش آغاز می شود. این تلهکابین دارای سه خط اصلی و سه خط تلهسییژ و یک خط تلهاسکی میباشد. روی هم رفته درازای سه خط اصلی تله کابین، نزدیک به ۷۵۰۰ متر میباشد که در میان تله کابینهای نصب شده در دنیا یکی از طولانیترین خطوط تله کابین پیوسته بهشمار میرود..
اولین ایستگاه تله کابین در ارتفاع 2000 متری از سطح دریا و ایستگاه های 2، 5 و 7 دارای ارتفاع 2300، 3000، 3700 متر است. ساخت تله کابین توچال (تله کابین توچال) در سال 1354 با سرپرستی بهمن باتمانقلیچ آغاز شد. علاوه بر این، شرکت Pomma فرانسوی و Dopplemayer اتریشی نیز در این پروژه همکاری کردند. تله کابین توچال از سال 1358 برای عموم قابل استفاده است.
زمانی که پیست اسکی تعطیل است، تله کابین توچال با توجه به آب و هوای مناسب، از سه شنبه تا جمعه از ساعت 8 صبح تا 15 باز می باشد.
پیست اسکی توچال
پیست اسکی توچال از پایین قله توچال در ارتفاع 3850 متری شروع و در ارتفاع 3550 متری به هتل توچال ختم می شود. این شیب 1200 متر طول دارد. با این حال، یک تله اسکی و یک تله کابین برای حمل و نقل اسکی بازان وجود دارد. با توجه به ارتفاع پیست اسکی توچال، این پیست اولین پیست در ایران است که پذیرای اسکی بازان می باشد و تقریبا 8 ماه در سال در دسترس است.
برخی از مزایای پیست اسکی توچال به شرح زیر است:
نزدیکی به مرکز شهر تهران
مسیر امن برای رسیدن به استراحتگاه
فرصت اقامت در هتل توچال
امکان اجاره تجهیزات اسکی از مدرسه اسکی
وجود خطوط تله کابین و تله اسکی
پیست اسکی توچال دارای سه پیست اسکی مجزا می باشد که در زیر به آنها اشاره شده است:
شیب قله (ایستگاه 7): این پیست اسکی از پایین قله توچال در ارتفاع 3850 متری شروع و به هتل توچال ختم می شود. یک خط تله کابین در این شیب موجود است.
دامنه کوهپایه غربی (ایستگاه 7): این پیست اسکی در جبهه غربی کوه توچال قرار دارد. طول آن 900 متر است و از ارتفاع 3550 متری شروع می شود. یک خط تله کابین برای حمل و نقل موجود است.
شیب ایستگاه 7 تا 5: این پیست اسکی 5500 متر طول دارد. از ارتفاع 3750 متری شروع و در ایستگاه 5 با ارتفاع 2940 متری به پایان می رسد. یک خط تله کابین و یک خط تندرو اسکی در این پیست وجود دارد. توجه داشته باشید که این شیب در حال حاضر به دلیل خطر ریزش بهمن بسته است.
هتل توچال
هتل توچال که در ایستگاه 7 کوه توچال قرار دارد از سال 1382 پذیرای مهمانان می باشد. این هتل 3 ستاره یکی از مرتفع ترین هتل های کوهستانی با ارتفاع 3545 متر از سطح دریا می باشد. نمای بیرونی هتل چوبی است. نمای شمالی کوه توچال، دامنههای جنوبی البرز مرکزی و خولنو و قلههای کلون بستک از هتل قابل مشاهده است.
هتل توچال در زمینی به مساحت 2430 متر مربع ساخته شده است. در زمستان مکانی امن برای استراحت اسکی بازان و در فصول دیگر مکانی خلوت، خنک و منحصر به فرد برای گذراندن تعطیلات آخر هفته است.
جغرافیا
قله توچال در شمال تهران قرار دارد و کوه های اطراف آن در قسمت جنوبی البرز مرکزی کشیده شده است. این کوه از شمال به رودخانه های جاجرود و شهرستانک و از غرب به کوه های واقع در شمال استان البرز متصل است. خط الراس اتصال توچال به البرز از خط الراس اتصال آن به جاجرود پایین تر است. کوه توچال توسط یال غربی خود به نام هومند (3900 متر) به گردنه شهرستانک (3700 متر) و سپس به قله شاه نشین (3850 متر) متصل می شود. کوه توچال همچنین توسط یک یال قوسی به قله های پیازچال و دارآباد متصل می شود.
مسیرهای پیاده روی توچال
کوه توچال به دلیل نزدیکی به تهران، کوهنوردان زیادی را به خود جذب می کند. فتح قله توچال از چند مسیر امکان پذیر است. مهم ترین مسیرهای کوهنوردی توچال به شرح زیر است:
دارآباد – قله دارآباد – قله پیازچال – قله توچال
پارک جمشیدیه – کمپ کلکچال – دره پیازچال – قله پیازچال – قله توچال
دربند – کلبه شیرپلا – پناهگاه سیاه سنگ – قله توچال (متداول ترین)
دربند – چهارراه اوسون – دره اوسون – پناهگاه اسپید کمر – ایستگاه 7 – قله توچال (قدیمی ترین مسیر)
ولنجک – ایستگاه چشمه – ایستگاه ۲ – ایستگاه ۵ – ایستگاه ۷ – قله توچال (این مسیر عمدتاً خاکی و به طول ۱۷ کیلومتر است)
درکه – کلبه پلنگ چال – ایستگاه ۵ – ایستگاه ۷ – قله توچال
نکته: فتح قله توچال از طریق کوهپایه های شمالی و شهرستانک نیز امکان پذیر است. با این حال، این مسیر به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
پناهگاه ها و کلبه های کوه توچال
معروف ترین کلبه ها و پناهگاه های موجود در منطقه توچال به شرح زیر است:
پناهگاه دارآباد واقع در قله دارآباد (3202 متر)
کمپ کلکچال در ارتفاع 2600 متری در نیمه راه به قله کلکچال (3350 متر) واقع شده است.
جان پناه شروین (2450 متر) واقع در منطقه بند یخچال و زیر دیوار شروین.
کلبه شیرپلا (2750 متر) واقع در مسیر دربند که یکی از رایج ترین مسیرهای کوهنوردی توچال می باشد. این کلبه دارای 3 طبقه و شامل سرویس بهداشتی، اتاق، غذاخوری و بالکن می باشد. در شمال آبشار دوقلو و در نزدیکی منطقه پس قلعه ساخته شده است. کلبه شیرپلا متعلق به فدراسیون کوهنوردی ایران است.
پناهگاه قله توچال (3962) واقع در قله توچال. این پناهگاه آلومینیومی، طراحی جالب و خاصی برای محافظت از کوهنوردان در هنگام طوفان و مواقع اضطراری دارد.
پناهگاه امیری (سیاه سنگ) در ارتفاع 3450 متری مسیر دربند قرار دارد. این سنگ ساخته شده بر روی خط الراس اصلی کوه توچال به یاد یکی از کوهنوردان فقید به نام علی امیری ساخته شده است. پناهگاه امیری هیچ گونه امکاناتی ندارد.
هتل اوسون (2300 متر) واقع در مسیر اوسون – دربند.
ایستگاه 5 تله کابین توچال (3000 متر) که مجموعه ای بزرگ شامل رستوران و سایر امکانات می باشد.
پناهگاه اسپید کمر (2960 متر) واقع در جنوب قله توچال و شرق ایستگاه 5. این پناهگاه یکی از قدیمی ترین پناهگاه های کوهنوردی ایران است.
کلبه پلنگچال (2550 متر) واقع در مسیر درکه.
هتل توچال
بهترین زمان برای کوهنوردی توچال
کوه توچال تقریبا همیشه برای کوهنوردی مناسب است و روزهایی که هیچ کوهنوردی در قله دیده نمی شود کم است. نزدیکی به تهران، سادگی مسیر و وجود سرپناه و کلبه از دلایل محبوبیت آن است.
در فصل تابستان (اواسط خرداد تا شهریور) آب و هوای کوه توچال به شدت پایدار است و هر فردی با توانایی های بدنی معمولی می تواند قله توچال را فتح کند. در این زمان، روزها نسبتا طولانی هستند و هوا عمدتاً آفتابی یا ابری است.
در طول پاییز و بهار، کوه پیمایی در توچال معمولا ایمن است مگر زمانی که در کوهپایه ها باران شدید و در ارتفاعات برف می بارد. کوهنوردان با توجه به داشتن امکانات و لباس مناسب، قله توچال را به سلامت فتح کرده و مسیرهای مشترک را طی می کنند.
در فصل زمستان و اوایل بهار هوای توچال برفی و سرد است و کوهنوردی نیاز به تجهیزات زمستانی دارد. بهترین کار این است که هنگام پیاده روی در زمستان با یک راهنمای حرفه ای کوهستان، همراه باشید. وزش بادهای شدید مشکل اصلی هنگام کوهنوردی در توچال در فصل زمستان است، زیرا باعث اصابت ذرات برف به صورت و در نتیجه کاهش بینایی می شود.
پیش بینی هوای کوه توچال
توصیه می شود قبل از سفرهای زمستانی وضعیت آب و هوای قله توچال را بررسی کنید. پیش بینی آب و هوای کوه توچال در 6 روز آینده را می توانید در این لینک مشاهده کنید.
گیاهان
زندگی گیاهی کوه توچال بسیار متنوع است. گیاهان زیادی که در البرز مرکزی و سایر کوه های شمال تهران می رویند در توچال نیز یافت می شود. برخی از مهمترین آنها عبارتند از: بادام وحشی، سیب وحشی، آلو، زالزالک، زرشک، تمشک، سیر وحشی، تره وحشی، آویشن، ریواس و قارچ.
جانوران
تعداد گونه های جانوری ساکن در کوه توچال و نواحی اطراف آن، طی سال ها به دلیل شکار غیرمجاز و هجوم گردشگران کاهش یافته است. علاوه بر این، برخی از گونه های باقی مانده در معرض خطر انقراض هستند. حیواناتی مانند قوچ، میش، روباه، خرگوش و گرگ و پرندگانی مانند جغد، عقاب و … در حال حاضر به ندرت در این منطقه دیده می شوند.
تفریحات و سرگرمی ها در کوه توچال
مجموعه توچال علاوه بر پیاده روی و اسکی، تجربیات هیجان انگیز دیگری نیز برای بازدیدکنندگان دارد. بیشتر این فعالیت ها مانند زیپ لاین، پینت بال، تیراندازی با کمان، بانجی جامپینگ، سورتمه مکانیکی توچال، صخره نوردی و سینمای چهاربعدی و بسیاری از رستوران ها و کافه ها در مجتمع توچال، نزدیک تله کابین توچال موجود است.
علاقه مندان به صخره نوردی در طبیعت این امکان را دارند که این فعالیت نشاط آور را در منطقه ای زیبا به نام بند یخچال تجربه کنند. کوهنوردان برای رسیدن به این منطقه باید مسیر دربند به قله توچال را طی کنند و بعد از پس قلعه در چهارراه به راست بپیچند. مسیر به دشتی در پای دیوار بزرگ شروین (بند یخچال) می رسد و از کنار رستوران ها، مناطق سرسبز و چشمه می گذرد.
بند یخچال مملو از صخرههایی در اندازههای مختلف است که به صخرهنوردان این امکان را میدهد تا از انواع سنگ نوردی و استفاده از طناب لذت ببرند. صخره نوردان محلی، برخی از صخره های مناسب این منطقه را کلاهک، مریم، آلبرت و چکمه نامیده اند. صخره های این منطقه درجه سختی متفاوتی دارند و به صخره نوردان حرفه ای و آماتور اجازه می دهد از این ورزش مهیج لذت ببرند. بند یخچال محل برگزاری تقریبا تمامی دوره های کوهنوردی توسط فدراسیون کوهنوردی است که آن را به یک مدرسه کوهنوردی در طبیعت تبدیل کرده است.
نویسنده و خبرنگار ایرانگرد: مهسا محمودگرجی