در همه جای دنیا علم باستان شناسی نه تنها از چگونگی زندگی مردمان گذشته پرده برمی دارد، بلکه گاهی تاریخ را به طور کامل ورق می زند و حتی تشابه فرهنگی و یا زیست محیطی افراد مختلف در زمان های گوناگون را نشان می دهد. اکنون جدیدترین خبرهای علم باستان شناسی از شهرستان سوادکوه در استان مازندران می باشد. شهری زیبا و استانی پرجاذبه و توریست پذیر که در دوران تاریخ هرگز حد و مرز مشخصی نداشته و به دلیل عوامل طبیعی، اقتصادی و سیاسی دچار تغیر و تحول فراوانی شده است.
سوادکوه و جاذبه های گردشگری!
این منطقه یعنی شهرستان سوادکوه در استان مازندران، به دلیل قدمت تاریخی فراوان و جاذبه های گردشگری طبیعی بسیار مورد توجه بوده، تا آنجا که گذشته از جاذبه های طبیعی گردشگری فراوانی مانند دریاچه لفور، آبشار گزو، غار زنگیان و اوریم و بسیاری از موارد دیگر و نیز وجود جاذبه های تاریخی مانند روستای آلاشت و روستای ارفه ده هم بسیار مورد نظر بوده است. ( ایرانگرد این موارد را در مجموعه مقالات جاذبه های گردشگری استان مازندران برای شما خوبان کامل توضیح داده است.)
گذشته از همه این ها کشف چهارطاقی با کاربرد آتشکده در شهرستان سوادکوه به تازگی خبرساز شده است.
آتشکده و ایرانیان!
در تاریخ زندگی زرتشتیان آتشکده همواره مورد توجه قرار می گرفته به این معنی که در جای خاصی از آن آتش را قرار می دادند و آیین های خاص مذهبی را همان جا اجرا می کردند. تاریخ نشان می دهد که زرتشتیان در سده چهارم قمری به بعد به تقلید از مردم نواحی بین الحرین معبد و آتشکده ساختند و حالا در شهرستان سوادکوه سخن از کشف جدید پلانی است که مشابه چهارطاقی های ساسانیان می باشد!
چهارطاقی در معماری ایران قدیم!
هنر معماری از جمله هنرهایی است که در تاریخ کهن ایران جایگاه ویژه ای داشته و با سبک های گوناگونی دیده می شده است که در هر کدام از این سبک ها پلان یا بنای خاصی مورد توجه قرار می گرفت. به عنوان مثالی چهارطاقی شیوه رایج برای ساخت آتشکده در دورهٔ شاهنشاهی ساسانی بوده که به طور کلی دارای یک نقشه مربع است که عناصر اصلی مختلفی هم دارد که یک جرز در هر کدام از چهار گوشه نقشه مزبور دیده می شود و نیز چهار قوس که چهار جرز را به هم وصل میکند، گنبدی که به کمک گوشواره ای در بالای این قوسها ساخته میشود و در نهایت درگاهی که بعد از اتمام بنا در هر یک از چهار ضلع بنا به وجود میآید.
خبر جدید!
در مورد کشف چهارطاقی با کاربرد آتشکده در شهرستان سوادکوه ، خبرنگار ایرانگرد به نقل از ایسنا نوشت؛ مهدی عابدینی عراقی، سرپرست هیأت باستان شناسی در خصوص این کشف جدید گفته است: «در کاوش تپه کلای روستای ارفه ده سوادکوه یک بنا با پلان مشابه با چهارطاقی های زمان ساسانیان که در دیگر مناطق قلمرو این امپراتوری وجود دارد، به دست آمده است.»
او با تاکید بر اینکه اینکه این بنا به مساحت حدود 300 مترمربع و با مصالح سنگ و آجرهایی به ابعاد 48×48×8 سانتی متر احداث شده، افزود: «در مرکز این بنا یک آتشدان با تزئینات گچی کشف شد که کاربرد مذهبی این بنا را به اثبات می رساند.»
شهرستان سوادکوه و تاریخ غنی!
در ادامه این خبر مربوط به شهرستان سوادکوه ، سرپرست پایگاه میراث ملی غار تاریخی اسپهبد خورشید با اشاره به شواهد معماری و سفالین گفت: «این آتشکده که نشان می دهد تا قرن سوم هجری قمری مورد استفاده قرار می گرفته و در چندین مرحله الحاقاتی به آن افزوده شده است، در فاصله پنج کیلومتری غار تاریخی اسپهبد خورشید قرار گرفته و بخشی از مجموعه بناهای مربوط به اسپهبدان تبرستان در این بخش از سوادکوه واقع است.»
عابدینی با بیان اینکه این موضوع شاید نشان از تاریخ غنی این ملک دارد، ادامه داد: «با توجه به اینکه این محوطه در مرکز بافت روستای ارفه ده قرار گرفته است، احتمال آسیب و تخریب آن می رود و هدف از این کاوش باستان شناسی شناخت دقیق لایه ها و آثار معماری برجای مانده و ثبت آن در فهرست آثار ملی و خرید آن از مالک شخصی محوطه خواهد بود»
عابدینی با طرح این موضوع که شهرستان سوادکوه و به طور کلی استان مازندران یکی از پربازدیدترین شهرها و استان های کشور است گفت: «این کاوش در راستای فعالیت های پژوهشی پایگاه میراث ملی غار تاریخی اسپهبد خورشید و آثار وابسته آن برنامه ریزی شده است. همچنین این پروژه با مجوز پژوهشگاه از اوایل این ماه در تپه کلای ارفه ده آغاز شده و در حال انجام است.»
مسئولان این استان امیدوارند با رفع کامل این ویروس و نیز رونق دوباره گردشگری سفرهای مطمئن مسافران به استان مازندران و شهرستان سوادکوه آغاز شود.