پرورش کودک خلاق، نیازمند والدینی خلاق است که توانایی تغییر و رشد خود را داشته باشند. در این مقاله از ایرانگرد، به توضیح این موضوع میپردازیم که چرا والدین باید ابتدا بر روی رشد و توسعه شخصی خود کار کنند و توانایی تغییر با استفاده از دانش را داشته باشند تا بتوانند فرزندان خلاقی را پرورش دهند. همچنین، درباره تفکر سریع و تفکر کند نیز صحبت خواهیم کرد و راهکارهایی برای فعال کردن تفکر کند در سنین زیر ۷ سال را بررسی خواهیم کرد.
نقش والدین با سواد در پرورش کودک خلاق
برای پرورش کودک خلاق، والدین نقش بسیار مهمی دارند. آنها باید قابلیت تغییر و بهبود خود را داشته باشند. به عبارت دیگر، والدین بایستی به عنوان نمونههایی خلاق برای فرزندان خود عمل کنند. زمانی که والدین توانایی تغییر و رشد خود را دارند، میتوانند این توانایی را به فرزندان خود نیز یاد بدهند. به علاوه، والدین باید توانایی استفاده از دانش را داشته باشند تا بتوانند به فرزندان خود در یادگیری و تجربههای جدید کمک کنند.
والدین ابتدا شروع به رشد و توسعه تغییرپذیری خود میکنند و تغییرپذیری را در زندگی نهادینه میسازند. آنها باید این نکته را در نظر بگیرند که در زمان تغییر، هنجارشکنی نکنند و اصل را تغییر ندهند بلکه با اعمال تغییرات هوشمندانه جهت مثبتی به اصل زندگی دهند.
خانواده، واحد کوچکی از جامعه است و مطمئناً جامعهای که والدین خلاق دارند یعنی خانواده باسوادی دارد که باعث شکوفایی فرزندانش میشود و منجر به رشد و توسعه اجتماعی میگردد.
مسئولیتپذیری در والدین خلاق
پدر و مادری که خلاق هستند و به تغذیه و بدن سالم فرزندشان اهمیت میدهند و برای فرآیندهای دوران بارداری و پس از آن آمادگی دارند، نقش بسیار مهمی در سلامت و رشد سالم فرزندشان دارند. مادر با برنامهریزی قبل از بارداری، میتواند شرایط مناسبی را برای رشد سالم جنین فراهم کند. همچنین، پدر نیز با توسعه فردی خود و قبول مسئولیتپدری، قادر است به خانوادهاش در تأمین تغذیه مناسب، تندرستی، شادابی و نشاط کمک کند.
برای پرورش کودک خلاق؛ پدر و مادر میتوانند در کلاسها و دورههای آموزشی مرتبط با تغذیه، بهداشت و سلامت شرکت کنند. این کلاسها به آنها کمک میکنند تا اطلاعات جدیدی درباره تغذیه مناسب و روشهای بهداشتی برای خانواده خود کسب کنند. مادر، با مطالعه و استفاده از منابع قابل اعتماد، برنامهریزی تغذیه مناسب برای خود و فرزندش را انجام میدهد. این برنامه شامل مصرف مواد غذایی سالم و تغذیهای متعادل است که نیازهای بدنی و رشد جنین را تأمین کند.
پرورش تفکر سریع و تفکر کند در خلاقیت فرزندان
تفکر سریع و تفکر آهسته دو نوع تفکر هستند که در پرورش کودک خلاق بسیار مهم هستند. تفکر سریع به معنای توانایی سریع و پرسرعت حل مسئله است. این نوع تفکر به فرزندان اجازه میدهد به سرعت به پاسخهای منطقی و خلاقانه برسند. از طرف دیگر، تفکر کند به معنای توانایی تأمل در حل مسئله است. پرورش تفکر کند باعث ایجاد خلاقیت، نوآوری، حل بهتر مسائل ریاضی، حل مسائل عمیق و شکوفایی در هنر میشود.
تفکر سریع، در سنین زیر 7 سال شکل میگیرد و تفکر کند، معمولا در سنین بالای 7 سال در افراد صورت میپذیرد و تا پایان عمر همراه آنها خواهد بود. حال اگر تا قبل از 7 سالگی تفکر کند را در کودکان پرورش دهیم چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مطمئناً در آینده کودکی خلاق، خودکفا و مستقل خواهیم داشت.
والدین، میتوانند با ارائه سؤالات متفکرانه و مشکلمحور، تفکر کند کودکان را تحریک کنند. این سؤالات میتوانند به کودکان کمک کنند تا راهبردهای مختلفی را برای حل مسائل پیشبینی کرده و تفکر کند را تقویت کنند.
والدین، باید فرزندان را تشویق کنند تا سؤالهای خود را بپرسند. این سؤالها نشان از تفکر فعال کودکان خواهد بود و میتواند به آنها کمک کند تا مسائل را از زوایای مختلف مشاهده کرده و تفکر سریع و تفکر کند را تمرین کنند.
والدین، میتوانند فضای خانه را به گونهای تنظیم کنند که خلاقیت کودکان را تحریک کند. ارائه ابزارها و منابعی مانند کتابها، اسباببازیهای آموزشی، رنگآمیزی و ساختوساز میتواند عاملی برای تشویق کودکان به خلاقیت و تفکر خودآفرین باشد.
برای فعال کردن تفکر کند در سنین زیر ۷ سال، میتوان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
1. ایجاد محیط مناسب: والدین باید محیطی مناسب برای کودکان خود فراهم کنند تا بتوانند به آرامش و تمرکز بپردازند. این موضوع شامل ایجاد فضای آرام و صمیمی در خانه، حذف تحریکهای زیاد، و ارائه فعالیتهای آموزشی مناسب است.
2. استفاده از بازیهای خلاقانه: بازی، نقش مهمی در پرورش کودک خلاق دارد. بازیهای خلاقانه میتوانند به کودکان کمک کنند تا به تقویت تفکر خود بپردازند. بازیهای ساختمانی، پازل، نقاشی، کاردستی و بازیهای نقشآفرینی از جمله بازیهایی هستند که تفکر خلاق را در کودکان تقویت کرده و در گروه بازیهای خلاقانه قرار میگیرند.
3. تشویق به پرسش و تفکر: والدین، باید کودکان را تشویق کنند تا سوالات خود را بپرسند و درباره مسائل بیندیشند. آنها باید به کودکان فرصت دهند تا خود را نیز مطرح کرده و نظرات خود را بیان کنند.
4. ارائه چالشهای جدید: والدین میتوانند با ارائه چالشهای جدید به کودکان، آنها را به تفکر خلاق و حل مسئله تشویق کنند. این میتواند شامل حل پازلهای پیچیده، حل معماها، و ارائه سؤالات دشوار باشد.
5. ارائه فضای خلاق: برای پرورش کودک خلاق، والدین باید فضای خلاق در خانه ایجاد کنند. این شامل ارائه ابزارهای هنری، کتابهای خلاقانه، و فعالیتهای هنری مختلف است.
و در آخر؛
والدین خلاق باید ابتدا بر رشد و توسعه خود، کار کنند. آنها باید توانایی تغییر را در زندگی خود با استفاده از دانش و مهارتهای خود داشته باشند. این امر به عنوان نمونهای الگوسازی برای کودکان اهمیت دارد. والدین میتوانند به وسیله یادگیری مهارتهای جدید، خواندن کتابها، شرکت در دورههای آموزشی و اکتساب تجربیات جدید، خود را در مسیر رشد و توسعه قرار دهند. این اقدامات نشاندهنده توانایی والدین در تغییر و بهبود خود است که در پرورش کودک خلاق نقش بسیار مهمی دارد.
از جانب دیگر، توجه والدین به تغذیه و سلامت بدنی فرزندانشان نیز بسیار اهمیت دارد. غذاهای سالم و تغذیه متوازن، به کودکان انرژی و توانایی تفکر بیشتری میدهند و رشد سالم آنها را تضمین میکنند. همچنین، والدین میتوانند با توجه به سلامت خود و تمرین منظم، نمونهای سالم برای فرزندانشان باشند و آنها را به فعالیتهای بدنی و سلامتی تشویق کنند.
در نهایت، هماهنگی و همکاری بین والدین در ایجاد یک محیط حمایتکننده و خلاق برای کودکان بسیار مهم است. با ایجاد یک تیم خانوادگی متحد و تمرکز بر رشد و توسعه فرزندان، والدین میتوانند به بهبود کیفیت زندگی خانواده و توانایی خلاقیت کودکان خود کمک کنند.